همه چیز درباره سینوزیت: علائم، دلایل و بهترین روش‌های درمان

Estimated reading time: ۹ دقیقه

سینوزیت (sinusitis) یکی از مشکلات شایع تنفسی است که زمانی رخ می‌دهد که سینوس‌ها به دلیل عفونت یا التهاب متورم می‌شوند. این بیماری می‌تواند به علت ویروس‌ها، باکتری‌ها یا آلرژی‌ها به‌وجود آید و معمولاً با علائمی همچون درد صورت، گرفتگی بینی، سرفه و ترشحات بینی همراه است. این بیماری می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن بروز کند و کیفیت زندگی فرد مبتلا را تحت تأثیر قرار دهد.

بیماری سینوس چیست؟

سینوس‌ها حفره‌های توخالی و پر از هوا در جمجمه و صورت هستند که در اطراف بینی، پیشانی، گونه‌ها و پشت چشم‌ها قرار دارند. این حفره‌ها با لایه‌ای از مخاط پوشیده شده‌اند که به مرطوب نگه داشتن مجاری بینی کمک می‌کند و از ورود گرد و غبار، میکروب‌ها و آلاینده‌ها به ریه‌ها جلوگیری می‌کند. سینوس‌ها همچنین به تنظیم دمای هوای ورودی، تقویت صدا هنگام صحبت کردن و کاهش وزن جمجمه کمک می‌کنند. چهار نوع سینوس اصلی وجود دارد: سینوس‌های پیشانی (در پیشانی)، سینوس‌های فکی (در گونه‌ها)، سینوس‌های اتموئید (بین چشم‌ها) و سینوس‌های اسفنوئید (در پشت بینی).

انواع سینوزیت

سینوزیت به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود:

• سینوزیت حاد: کمتر از چهار هفته طول می‌کشد و معمولاً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می‌شود.
• سینوزیت تحت‌حاد: بین چهار تا دوازده هفته ادامه دارد و علائم انحراف بینی و سینوزیت خفیف‌تر از حاد است.
• سینوزیت مزمن: بیش از دوازده هفته طول می‌کشد و اغلب به دلیل التهاب طولانی‌مدت یا آلرژی است.
• سینوزیت عودکننده: چهار یا بیشتر دوره این بیماری حاد در سال که بین دوره‌ها علائم کاملاً از بین می‌رود.

عفونت سینوس چیست؟

عفونت سینوس، یکی از انواع انحراف بینی و سینوزیت، زمانی رخ می‌دهد که ویروس‌ها، باکتری‌ها یا قارچ‌ها در سینوس‌ها رشد کنند و باعث التهاب شوند. این التهاب ناشی از واکنش دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است. عفونت سینوس معمولاً پس از سرماخوردگی یا به دلیل عوامل بیماری‌زا ایجاد می‌شود.

علائم سینوزیت

سینوزیت با درد و فشار در نواحی پیشانی، گونه‌ها و پشت چشم‌ها همراه است که با خم شدن یا تغییر وضعیت تشدید می‌شود. گرفتگی بینی باعث مشکل در تنفس و تخلیه مخاط می‌شود. ترشحات بینی می‌تواند شفاف، زرد یا سبز باشد. کاهش حس بویایی و چشایی نیز رایج است. سردرد، سرفه به‌ویژه در شب، تب و احساس خستگی نیز از دیگر علائم کیست سینوس هستند.

عوامل خطر سینوزیت

آلرژی و آسم خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. پولیپ‌های بینی و انحراف سپتوم می‌توانند مجاری بینی را مسدود کنند. ضعف سیستم ایمنی ناشی از بیماری یا مصرف داروهای خاص و همچنین سیگار کشیدن، فرد را مستعد سینوزیت می‌کنند.

علت ایجاد سینوزیت

عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا شایع‌ترین علت این بیماری هستند. عفونت‌های باکتریایی معمولاً به دنبال عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شوند. عفونت‌ های قارچی در افراد با ضعف سیستم ایمنی رخ می‌دهند. آلرژی‌ها با تحریک و التهاب سینوس‌ها باعث این بیماری می‌شوند. مشکلات ساختاری مانند انحراف تیغه بینی و پولیپ‌ها باعث انسداد مجاری بینی می‌شوند. آلودگی هوا، تغییرات دما، ضعف سیستم ایمنی و عادات بد مانند سیگار کشیدن نیز از علل انحراف تیغه بینی و سینوزیت هستند.

چه کسانی بیشتر در معرض سینوزیت هستند؟

افرادی که دچار آلرژی‌ها، پولیپ بینی یا انحراف تیغه بینی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. همچنین، افرادی که آسم دارند به دلیل التهاب راه‌های هوایی در معرض خطر بیشتری هستند. سیگار کشیدن و ضعف سیستم ایمنی نیز از عوامل مهمی هستند که احتمال ابتلا به سینوزیت را افزایش می‌دهند.

کودکان به دلیل سیستم ایمنی در حال توسعه و رفتارهایی مانند مکیدن انگشت، بیشتر مستعد سینوزیت هستند. افرادی که در محیط‌های آلوده و صنعتی کار می‌کنند یا به‌طور مکرر سرما می‌خورند نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. تغییرات ناگهانی در دما و رطوبت، شنا در آب آلوده و مصرف برخی داروها نیز از دیگر عوامل افزایش خطر هستند.

سینوزیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص این بیماری، علائم شما را بررسی و سینوس‌ها را از نظر حساسیت معاینه می‌کند. در موارد خاص، آزمایش‌هایی مانند CT یا MRI برای مشاهده انسداد یا پولیپ‌ها ممکن است انجام شود. تست‌های آلرژی و آزمایش خون نیز برای تشخیص علت اصلی سینوزیت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آیا سینوزیت مسری است؟

سینوزیت خود مسری نیست، اما ویروس‌ها و باکتری‌های مسبب آن می‌توانند مسری باشند. رعایت بهداشت فردی و دوری از افراد دیگر در زمان بیماری مهم است.

اگر سینوزیت درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

درمان نشدن این بیماری می‌تواند منجر به سینوزیت مزمن، انتشار عفونت به گوش، چشم یا مغز، مشکلات تنفسی، اختلالات خواب و کاهش کیفیت زندگی شود. همچنین، عفونت ممکن است به دندان‌ها و لثه‌ها گسترش یابد. درمان‌زودهنگام می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.

درمان سینوزیت

درمان سینوزیت بیشتر با داروهای مختلف انجام می‌شود. برای انتخاب درمان مناسب، مشاوره با پزشک ضروری است. روش‌های خانگی و طب سنتی نیز در مواقعی از جمله سینوزیت مزمن مؤثر هستند. در این مقاله به برخی درمان‌ها اشاره می‌کنیم.

درمان فوری سینوزیت با دارو های قوی

برای درمان سینوزیت، داروی مناسب باید بر اساس نوع عفونت انتخاب شود. در مواردی مانند آلرژی، این بیماری ممکن است نیاز به درمان‌های متفاوتی داشته باشد. از داروهایی چون اسپری‌های ضد احتقان بینی و داروهای استروئیدی می‌توان برای تسکین علائم استفاده کرد.

آنتی‌بیوتیک ها برای سینوزیت

اگر سایر درمان‌ها مؤثر نباشند، آنتی‌بیوتیک‌ها مانند آموکسی‌سیلین و آزیترومایسین برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند. مشاوره با پزشک قبل از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است.

درمان سینوزیت با طب سنتی

طب سنتی از روش‌هایی مانند استفاده از روغن سیاه دانه و زردچوبه برای درمان این بیماری حمایت می‌کند. این روش‌ها به کاهش التهاب و علائم این بیماری کمک می‌کنند.

درمان سینوزیت در منزل

درمان خانگی سینوزیت به کاهش علائم و تسهیل بهبودی کمک می‌کند. برخی از روش‌های موثر عبارتند از:

• استفاده از بخور: تنفس بخار می‌تواند به کاهش احتقان بینی و رفع گرفتگی سینوس ها کمک کند. استفاده از دستگاه بخور برای سینوزیت یا قرار دادن کاسه‌ای پر از آب داغ برای استنشاق بخار مفید است.
• شستشوی بینی با محلول نمکی: استفاده از اسپری‌های نمکی یا محلول‌های نمکی برای شستشوی بینی کمک می‌کند تا ترشحات سینوسی تخلیه شوند و تنفس راحت‌تر شود.
• مصرف مایعات: نوشیدن آب و مایعات به رقیق شدن ترشحات بینی و جلوگیری از خشکی مجاری تنفسی کمک می‌کند.
• داروهای ضد احتقان (غیر نسخه‌ای): داروهایی مانند اسپری‌های ضد احتقان بینی می‌توانند به تسکین علائم احتقان کمک کنند. البته استفاده از این داروها باید محدود به مدت کوتاهی باشد.
• استفاده از مسکن‌ها: داروهایی مثل پاراستامول یا ایبوپروفن می‌توانند درد صورت و سردرد را کاهش دهند و به تسکین تب کمک کنند.
• استراحت کافی: خواب و استراحت کافی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بهتر به مبارزه با عفونت‌ها پرداخته و بهبودی سریع‌تری داشته باشید.

آیا برای هر عفونت سینوسی به آنتی‌بیوتیک نیاز دارم؟

نه. بیشتر عفونت‌های سینوسی به‌طور طبیعی به‌وسیله ویروس‌ها ایجاد می‌شوند که نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارند. آنتی‌بیوتیک‌ها تنها برای عفونت‌های باکتریایی مؤثرند و استفاده بی‌رویه از آن‌ها می‌تواند مقاومت آنتی‌بیوتیکی ایجاد کند، که درمان عفونت‌های آینده را دشوارتر می‌سازد.

پیشگیری از سینوزیت

• حفظ رطوبت مناسب: استفاده از دستگاه بخور گرم برای سینوزیت یا دوش آب گرم به باز نگه داشتن مجاری بینی کمک می‌کند.
• مراقبت از بهداشت: شستن دست‌ها و پوشاندن دهان هنگام عطسه و سرفه برای جلوگیری از انتقال عوامل بیماری‌زا مفید است.
• تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم، خواب کافی و ورزش منظم به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
• اجتناب از محرک‌ها: دود سیگار و آلرژن‌ها می‌توانند سینوس‌ها را تحریک کنند.
• درمان سریع عفونت‌های ویروسی: درمان به موقع سرماخوردگی می‌تواند از تبدیل آن به سینوزیت جلوگیری کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

در صورتی که علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالا (بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد)
• تغییرات ذهنی مانند گیجی یا سردرگمی
• تغییرات در بینایی، به‌ویژه همراه با درد یا تورم در اطراف چشم‌ها
• تشنج یا گرفتگی گردن

جمع بندی

سینوزیت، به‌ویژه در فصول سرد سال، یک بیماری رایج است که با مراقبت‌های بهداشتی مناسب، رعایت نکات پیشگیرانه و درمان به‌موقع قابل کنترل است. مهم است که از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کرده و در صورت بروز علائم جدی، به پزشک مراجعه کنید. با تقویت سیستم ایمنی بدن، حفظ رطوبت هوا و رعایت بهداشت فردی، می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد و در صورت ابتلا، روند درمان را تسریع کرد.

سوالات متداول