آنفولانزا: علائم، راه‌های پیشگیری و روش های درمان

Estimated reading time: ۱۱ دقیقه

آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که هر ساله در فصل‌های سرد سال شیوع بیشتری پیدا می‌کند. این بیماری معمولاً با علائمی چون تب، سرفه، گلودرد و بدن درد همراه است و می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این بیماری می‌تواند در افراد سالم به‌طور معمول بهبود یابد، اما برای گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان خردسال و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد.

آنفولانزا چیست؟

آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که دستگاه تنفسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری به‌طور معمول با علائمی مانند تب، سرفه، گلودرد، بدن‌درد و خستگی همراه است. ویروس‌های آنفولانزا از طریق تماس با قطرات تنفسی فرد مبتلا منتقل می‌شوند.

گروه‌های در معرض خطر آنفولانزا

آنفولانزا می‌تواند عوارض جدی‌تری برای برخی افراد ایجاد کند. این افراد معمولاً دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تر هستند و نمی‌توانند به‌خوبی با ویروس مقابله کنند. گروه‌های در معرض خطر عبارتند از:

• کودکان زیر ۵ سال: سیستم ایمنی بدن کودک به‌طور کامل رشد نکرده است، به همین دلیل آن‌ها بیشتر از بزرگ‌ترها مستعد ابتلا به عوارض جدی هستند.
• سالمندان: با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود و این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض آنفولانزا هستند.
• زنان باردار: تغییرات هورمونی و سیستم ایمنی ضعیف‌تر در دوران بارداری موجب می‌شود زنان باردار به عوارض انفولانزا حساس‌تر شوند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن: افرادی که به بیماری‌هایی مانند آسم، بیماری قلبی، دیابت، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های خونی و نقص ایمنی مبتلا هستند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی و تشدید بیماری‌های زمینه‌ای در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که به دلیل بیماری‌هایی مانند HIV، درمان‌های شیمی‌درمانی یا پیوند عضو، سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر از دیگران به عوارض آنفولانزا دچار می‌شوند.
• کارکنان بهداشتی: به دلیل تماس مستقیم با بیماران مبتلا، کارکنان بهداشتی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آنفولانزا قرار دارند.
• افرادی که در مراکز نگهداری سالمندان یا بیمارستان‌ها هستند: این مراکز به دلیل تراکم بالا و انتقال آسان ویروس، از مکان‌های پرخطر برای شیوع آنفولانزا به شمار می‌روند.

علائم آنفولانزا

علائم آنفولانزا معمولاً به‌طور ناگهانی بروز می‌کنند و شامل تب، سرفه خشک و مداوم، دردهای عضلانی، سردرد شدید، خستگی، گلودرد و مشکلات گوارشی مانند اسهال یا استفراغ هستند. تب معمولاً در حدود ۳۷/۸ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد است و برای ۳ تا ۴ روز ادامه دارد. درد عضلانی به‌ویژه در نواحی پشت گردن، بازوها و پاها شایع است. بسیاری از افراد مبتلا به آنفولانزا احساس خستگی شدید و ضعف می‌کنند که می‌تواند روزها ادامه یابد. همچنین، سرفه معمولاً به مدت دو هفته یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند. در مواردی نادر، انفولانزا می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ذات‌الریه، مشکلات تنفسی یا حتی مرگ شود، به‌ویژه در گروه‌های در معرض خطر.

علائم آنفولانزا در کودکان

آنفولانزا در کودکان می‌تواند به سرعت پیشرفت کرده و مشکلات زیادی ایجاد کند. علائم اصلی آن شامل:

• تب بالا و ناگهانی: تب به سرعت ممکن است به ۴۰ درجه سانتی‌گراد برسد.
• سرفه خشک و شدید: سرفه مداوم از علائم رایج است.
• گلودرد: احساس درد و خشکی در گلو که باعث مشکل در بلع می‌شود.
• درد بدن: درد عضلانی و مفصلی که کودک را بی‌حال می‌کند.
• سردرد: درد شدید در ناحیه سر.
• خستگی شدید: کودک احساس خستگی و بی‌حالی زیادی می‌کند.
• کاهش اشتها: کودک تمایلی به خوردن ندارد.
• تحریک‌پذیری و بی‌قراری: بی‌قراری در نوزادان و کودکان نوپا بیشتر دیده می‌شود.

علائم کمتر رایج اما مهم

• آبریزش یا گرفتگی بینی
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• گوش درد

دلایل ابتلا به آنفولانزا

ویروس آنفولانزا از طریق سرفه، عطسه و تماس با سطوح آلوده منتقل می‌شود. ویروس می‌تواند ساعت‌ها بر روی سطوح باقی بماند و به راحتی از طریق تماس با دست‌ها به بدن منتقل شود.

عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به آنفولانزا

• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
• سن: کودکان و سالمندان به دلیل ضعف سیستم ایمنی، در معرض خطر بیشتری هستند.
• بیماری‌های مزمن: افرادی که مبتلا به بیماری‌های مزمن هستند.
• تماس نزدیک با افراد مبتلا: زندگی در محیط‌های شلوغ خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
• عدم رعایت بهداشت فردی: شستن دست‌ها یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری است.
• فصل سرما: ویروس در فصل‌های سرد سال بیشتر شیوع دارد.

چگونه علائم آنفولانزا را مدیریت کنم؟

برای مدیریت علائم آنفولانزا و تسریع روند بهبودی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• استراحت کافی: بدن برای مقابله با عفونت به استراحت نیاز دارد. سعی کنید استراحت کنید و از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
• هیدراته ماندن: نوشیدن مایعات فراوان مانند آب، چای گیاهی و سوپ برای جلوگیری از کم‌آبی بدن که علائم را تشدید می‌کند، ضروری است.
• تسکین درد و تب: داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند به کاهش تب و درد عضلانی کمک کنند. پیش از مصرف دارو، خصوصاً در کودکان، با پزشک مشورت کنید. همچنین، استفاده از کمپرس گرم بر پیشانی و عضلات دردناک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• تسکین گلودرد: غرغره آب نمک گرم می‌تواند التهاب گلو را کاهش دهد. همچنین، از خوردن غذاهای تند و اسیدی پرهیز کرده و نوشیدنی‌های گرم مصرف کنید.
• تغذیه مناسب: خوردن غذاهای سبک و مغذی مانند سوپ و میوه‌ها به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. مصرف ویتامین‌های C و روی نیز برای بهبودی سریع‌تر موثر است.
• مراقبت‌های دیگر: استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن یک کاسه آب گرم در اتاق می‌تواند خشکی گلو را کاهش دهد. همچنین، تمیز کردن سطوح تماس مکرر با مواد ضدعفونی‌کننده برای جلوگیری از گسترش ویروس مفید است.

چگونه می‌توانیم از آنفولانزا جلوگیری کنیم؟

• تزریق بهترین واکسن آنفولانزا: بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری، تزریق واکسن است. واکسن‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا ویروس را شناسایی کرده و پیش از ایجاد علائم با آن مقابله کند.
• شستن دست‌ها: دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید. در صورتی که امکان استفاده از آب و صابون نیست، از ضدعفونی‌کننده‌های دست مبتنی بر الکل استفاده کنید.
• پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه: هنگام عطسه یا سرفه، بینی و دهان خود را بپوشانید. بهتر است در آرنج یا دستمال کاغذی سرفه یا عطسه کنید.
• استفاده از ماسک: اگر بیمار هستید و نمی‌توانید از تماس با دیگران اجتناب کنید، از ماسک استفاده کنید.
• عدم تماس با صورت: از دست زدن به صورت، چشم‌ها، بینی و دهان خودداری کنید.
• عدم اشتراک‌گذاری ظروف غذا خوردن: غذا یا ظروف غذاخوری خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.

آیا آنفولانزا قابل درمان است؟

بله، آنفولانزا قابل درمان است و داروهای ضد ویروسی برای درمان این بیماری وجود دارند. سازمان‌های بهداشتی نظیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کنند که افرادی که به آنفولانزا مبتلا هستند و در معرض خطر عوارض جدی قرار دارند، مانند افرادی که به آسم، دیابت یا بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، باید سریعاً تحت درمان قرار گیرند.

درمان آنفولانزا

بیشتر موارد آنفولانزا به حدی خفیف هستند که با اقدامات خانگی قابل درمان می‌باشند. در این موارد، بهترین کار این است که در خانه بمانید و از تماس با دیگران پرهیز کنید.

اگر علائم بیماری بهبود نیابد یا بدتر شود، تماس با پزشک توصیه می‌شود تا در صورت لزوم، داروی ضد ویروس تجویز شود. مصرف داروهای ضد ویروس باید در ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم آغاز شود تا اثربخشی آن بیشتر باشد.

برای کنترل علائم آنفولانزا، می‌توانید از داروهای زیر استفاده کنید:

• مسکن‌ها: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند به کاهش تب، درد عضلانی و سردرد کمک کنند.
• ضد احتقان‌ها: این داروها برای کاهش گرفتگی بینی و فشار وارده بر سینوس‌ها و گوش‌ها مؤثرند. قبل از مصرف، برچسب دارو را مطالعه کرده و در صورت لزوم با پزشک مشورت کنید.
• اکسپکتورانت‌ها: این داروها به تخلیه ترشحات سینوسی کمک کرده و از سرفه و سردرد کاسته و علائم دیگر را کاهش می‌دهند.

بهترین دارو برای آنفولانزا

داروهای ضدویروسی مانند اوسلتامیویر (Oseltamivir)، زانامیویر (Zanamivir) و بالکساویویر (Baloxavir) از بهترین گزینه‌ها برای درمان آنفولانزا هستند. این داروها به ویژه اگر در ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم مصرف شوند، می‌توانند تکثیر ویروس را مهار کرده و به سیستم ایمنی بدن کمک کنند تا سریع‌تر با ویروس مقابله کند.

برای تسکین علائم آنفولانزا، داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن به کاهش تب، درد عضلانی و سردرد کمک می‌کنند. همچنین، داروهای ضد احتقان مانند پseudoephedrine برای کاهش گرفتگی بینی و تسهیل تنفس مفید هستند. برای کاهش سرفه‌های خشک، داروهای ضد سرفه مانند دکسترومتورفان می‌توانند مؤثر باشند.

درمان آنفولانزا در منزل

برای درمان آنفولانزا در منزل، مواردی مانند مصرف مایعات، استراحت کافی، مصرف زینک و استفاده از چای سبز و بادرنجبویه توصیه می‌شود. همچنین، بخور دادن به هوا به کاهش سرفه‌ها و بهبود راه‌های تنفسی کمک می‌کند.

عوارض واکسن آنفولانزا

واکسن هلندی آنفولانزا معمولاً عوارض جانبی خفیفی مانند احساس کوفتگی در محل تزریق، تب پایین و درد خفیف دارد. در موارد نادر، واکنش‌های آلرژیک جدی ممکن است رخ دهد که در این صورت باید به پزشک اطلاع دهید.

تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی

سرماخوردگی معمولاً با علائمی چون بدن درد، گلودرد، آبریزش بینی و عطسه همراه است. این علائم می‌توانند با سردرد و بی‌حالی نیز همراه شوند، اما معمولاً ظرف ۵ تا ۷ روز بهبود می‌یابند. مصرف آنتی‌بیوتیک در درمان سرماخوردگی بی‌اثر است و می‌تواند روند بهبودی را طولانی‌تر کند.

در مقابل، آنفولانزا به طور معمول شدت بیشتری دارد و علائمی چون تب و لرز ناگهانی، تعریق شدید و در برخی موارد اسهال و استفراغ به خصوص در نوع آنفولانزای خوکی مشاهده می‌شود. سرفه در آنفولانزا شدیدتر و معمولاً خشک است. در این بیماری، رعایت استراحت، مصرف مایعات و مواد مغذی مانند سوپ و ویتامین C برای تسریع روند بهبودی مفید است. در صورت تداوم علائم یا بروز علائم بحرانی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس، مراجعه به پزشک ضروری است.

پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا

بهترین راه پیشگیری از آنفولانزا، دریافت واکسن آنفولانزا هلندی است. همچنین رعایت بهداشت فردی، شستشوی مکرر دست‌ها و استفاده از ماسک و فاصله اجتماعی در دوران اپیدمی می‌تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند. افرادی که دارای بیماری‌های مزمن یا سیستم ایمنی ضعیف هستند، باید حتماً واکسن دریافت کنند.

چه کسانی به واکسن آنفولانزا نیاز دارند؟

تمام افراد بالای ۶ ماه باید واکسن آنفولانزا برای کودکان دریافت کنند، اما گروه‌های خاصی مانند زنان باردار، کودکان زیر پنج سال، افراد مسن و کسانی که بیماری‌های مزمن دارند، به شدت نیازمند واکسن انفولانزا هستند. همچنین، دریافت واکسن تا اوایل فصل آنفولانزا توصیه می‌شود تا بدن بتواند به موقع آنتی‌بادی‌های لازم را تولید کند.

عوارض آنفولانزا

آنفولانزا ممکن است به عوارض جدی منجر شود که در افراد با شرایط خاص، شدیدتر است.

عوارض شایع آنفولانزا

• پنومونی: عفونت ریه‌ها که باعث تنگی نفس و سرفه شدید می‌شود.
• عفونت‌های باکتریایی ثانویه: آنفولانزا می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و باعث عفونت‌هایی مانند سینوزیت و برونشیت شود.
• بدتر شدن بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌های مزمن مانند آسم و بیماری قلبی می‌توانند بدتر شوند.

عوارض نادر

• سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS): التهاب شدید ریه‌ها که می‌تواند به نارسایی تنفسی منجر شود.
• میوکاردیت: التهاب عضله قلب که ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود.
• انسفالیت: التهاب مغز که می‌تواند باعث گیجی و حتی کما شود.

جمع بندی

آنفولانزا اگرچه اغلب یک بیماری خود محدود شونده است، اما می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند که نیاز به توجه و درمان فوری دارند. پیشگیری از آنفولانزا با واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی و خودداری از تماس با افراد بیمار بسیار مهم است. در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، مراجعه به پزشک و پیگیری درمان‌های مناسب ضروری است.

سوالات متداول