تریکومونیازیس؛ عفونت خاموش دستگاه تناسلی و راه های پیشگیری و درمان آن

Estimated reading time: ۹ دقیقه

تریکومونیازیس (Trichomoniasis) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که توسط انگل ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند موجب بروز علائمی همچون ترشحات غیرطبیعی، خارش و سوزش در ناحیه تناسلی شود. با این حال، در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به تریکومونیازیس ممکن است هیچ‌گونه علائمی نداشته باشند و به همین دلیل، تشخیص و درمان سریع این بیماری اهمیت ویژه‌ای دارد. درمان معمولاً با داروهای ضد میکروبی همچون مترونیدازول یا تینیدازول انجام می‌شود و باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.

تریکومونیازیس چیست؟

تریکومونیازیس نوعی بیماری مقاربتی است که به‌دلیل عفونت با انگل Trichomonas vaginalis ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر زنان را درگیر می‌کند و معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. گاهی بدون علامت است.

در زنان ممکن است علائمی مانند ترشح غیرطبیعی، خارش، سوزش و بوی بد واژن ایجاد شود. مردان ممکن است سوزش ادرار یا ترشح از آلت داشته باشند.

اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به التهاب و افزایش خطر ابتلا به سایر عفونت‌ها شود. درمان با آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل مترونیدازول یا تینیدازول انجام می‌شود و درمان هم‌زمان شریک جنسی ضروری است.

علت تریکومونیازیس

تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی است که به‌وسیله انگل تک‌سلولی Trichomonas vaginalis ایجاد می‌شود. این انگل عمدتاً در دستگاه تناسلی و ادراری زندگی می‌کند و از طریق رابطه جنسی بدون محافظت منتقل می‌شود. استفاده از وسایل بهداشتی مشترک مانند حوله یا لباس زیر نیز می‌تواند باعث گسترش بیماری شود، هرچند این موارد نادر هستند. تریکومونیازیس در زنان شایع‌تر است و ممکن است به‌ویژه بدون علائم در مردان باقی بماند.

علائم تریکومونیازیس

در زنان، علائم معمولاً شامل ترشحات واژینال غیرطبیعی (که ممکن است زرد یا سبز رنگ و بوی ناخوشایندی داشته باشند)، خارش و سوزش در ناحیه تناسلی، درد و سوزش هنگام ادرار و درد یا ناراحتی در طول رابطه جنسی است. در مردان، علائم ممکن است شامل ترشحات غیرطبیعی از آلت تناسلی، سوزش هنگام ادرار و درد در ناحیه تناسلی باشد، اما بسیاری از مردان مبتلا به این بیماری هیچ علامتی ندارند و به‌طور ناخودآگاه آن را به دیگران منتقل می‌کنند.

چگونه تریکومونیازیس منتقل می‌شود؟

تریکومونیازیس عمدتاً از طریق رابطه جنسی واژینال بدون استفاده از کاندوم منتقل می‌شود. این بیماری حتی می‌تواند از فردی که علائمی ندارد، منتقل شود. علاوه بر رابطه جنسی، تماس با وسایل بهداشتی آلوده مانند حوله‌های مرطوب یا لباس‌های زیر می‌تواند در انتقال بیماری مؤثر باشد، اما این نوع انتقال بسیار نادر است. رابطه دهانی یا مقعدی، به‌طور معمول منجر به انتقال تریکومونیازیس نمی‌شود، چون انگل در این نواحی نمی‌تواند زنده بماند.

تشخیص تریکومونیازیس

تشخیص تریکومونیازیس معمولاً از طریق معاینه بالینی توسط پزشک و انجام آزمایش‌های مختلف انجام می‌شود. پزشک ممکن است تاریخچه پزشکی شما را بررسی کند و علائم ظاهری را مورد ارزیابی قرار دهد. آزمایش ترشحات واژینال (در زنان) یا ادراری (در مردان) یکی از روش‌های معمول برای تشخیص این بیماری است. همچنین، در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش‌های پیشرفته‌تری مانند کشت میکروبی یا آزمایش‌های مولکولی (PCR) برای شناسایی انگل استفاده کند. این آزمایش‌ها می‌توانند حتی در صورت وجود تعداد کم از انگل، عفونت را تشخیص دهند.

در صورتی که علائمی مشابه با بیماری تریکومونیازیس را تجربه کردید یا پس از رابطه جنسی با فرد آلوده نگرانی دارید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا از روش‌های تشخیصی مناسب بهره‌مند شوید.

خطرات تریکومونیازیس

تریکومونیازیس در صورت عدم درمان می‌تواند خطرات جدی ایجاد کند. این بیماری می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به ویروس HIV منجر شود، زیرا التهاب و آسیب به بافت‌های تناسلی ناشی از عفونت، آسیب‌پذیری بدن را در برابر ویروس HIV افزایش می‌دهد. برای زنان، تریکومونیازیس می‌تواند باعث عوارض بارداری نظیر زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم و حتی پاره شدن زودهنگام کیسه آب شود. همچنین، در صورت عدم درمان مکرر، این بیماری ممکن است به آسیب‌های دائمی به دستگاه تناسلی و در مواردی به ناباروری منجر شود. تریکومونیازیس درمان‌نشده همچنین می‌تواند محیط مناسبی برای رشد و انتقال دیگر بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد کند. در مردان، این بیماری ممکن است باعث التهاب در مجرای ادراری، پروستات یا اپیدیدیم شود. در زنان، اگر عفونت به لوله‌های فالوپ یا رحم گسترش یابد، می‌تواند به بیماری التهابی لگن (PID) و درد مزمن لگنی منجر شود.

درمان تریکومونیازیس

درمان تریکومونیازیس معمولاً با داروهای ضد میکروبی از جمله مترونیدازول و تینیدازول انجام می‌شود. مترونیدازول، که به‌طور معمول به صورت خوراکی تجویز می‌شود، یک درمان مؤثر برای این بیماری است. دوز استاندارد مترونیدازول برای بزرگسالان معمولاً ۲۵۰ میلی‌گرم دو بار در روز به مدت ۷ روز است. در برخی موارد، پزشک ممکن است یک دوز تک‌دور ۲۵۰۰ میلی‌گرم (۵ قرص ۵۰۰ میلی‌گرم) تجویز کند. تینیدازول نیز به‌عنوان یک داروی مشابه با عوارض جانبی کمتر در برخی بیماران تجویز می‌شود. این دارو معمولاً به صورت یک دوز تک‌دور ۲ گرم تجویز می‌شود.

نکات مهم در درمان

برای درمان مؤثر، تکمیل دوره درمان دارویی اهمیت زیادی دارد. حتی اگر علائم قبل از پایان درمان از بین بروند، باید داروها به طور کامل مصرف شوند تا از عود بیماری جلوگیری شود. همچنین، درمان باید به‌طور همزمان برای شریک جنسی انجام شود، حتی اگر آن‌ها علائمی نداشته باشند. پرهیز از رابطه جنسی در طول دوره درمان و تا زمان بهبودی کامل برای جلوگیری از انتقال مجدد بیماری ضروری است. عوارض جانبی معمول داروها شامل حالت تهوع، طعم فلزی در دهان و درد شکمی است که در صورت بروز عوارض شدیدتر باید به پزشک اطلاع داده شود.

درمان تریکومونیازیس در منزل

تریکومونیازیس یک عفونت مقاربتی است که نیاز به درمان فوری و دقیق دارد. برای درمان این بیماری در منزل، پزشک معمولاً داروهایی مثل مترونیدازول یا تینیدازول را تجویز می‌کند که باید طبق دستور پزشک مصرف شوند. این داروها معمولاً به‌صورت خوراکی و در دوزهای مشخص مصرف می‌شوند. به همین دلیل، مهم است که بیمار تمامی داروها را به‌طور کامل و بدون قطع درمان مصرف کند تا از بهبودی کامل اطمینان حاصل شود. علاوه بر مصرف دارو، رعایت استراحت کافی و توجه به وضعیت عمومی بدن می‌تواند روند درمان را تسریع کند.

مراقبت های لازم در درمان تریکومونیازیس در منزل

در هنگام درمان تریکومونیازیس در منزل، مراقبت‌های خاصی لازم است. یکی از مهم‌ترین موارد، عدم برقراری رابطه جنسی است تا از انتقال بیماری به شریک جنسی جلوگیری شود. این امر همچنین از عود مجدد بیماری در بدن خود فرد جلوگیری می‌کند. در این مدت، پزشک ممکن است شریک جنسی بیمار را نیز به درمان توصیه کند تا از انتقال مجدد عفونت پیشگیری شود. اگر بیمار به‌طور کامل دوره درمان را طی کند و علائم بهبود نیابد، باید به پزشک مراجعه کرده و درمان مجدد آغاز شود.

تریکومونیازیس در بارداری

تریکومونیازیس می‌تواند در دوران بارداری عوارض جدی برای مادر و جنین داشته باشد. این بیماری می‌تواند منجر به زایمان زودرس، پاره شدن زودهنگام کیسه آب و تولد نوزاد با وزن کم شود. در صورت ابتلا به این بیماری در دوران بارداری، درمان سریع و مناسب ضروری است. پزشک معمولاً از داروی مترونیدازول استفاده می‌کند، اما دوز آن باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که برای جنین کم‌خطر باشد. همچنین مصرف خودسرانه دارو در دوران بارداری باید به شدت اجتناب شود. هرگونه تغییر در علائم بارداری، از جمله درد شکم یا ترشحات غیرطبیعی، باید فوراً به پزشک گزارش شود.

پیشگیری از تریکومونیازیس

پیشگیری از تریکومونیازیس با رعایت اصول بهداشتی و ایمنی در طول رابطه جنسی امکان‌پذیر است. استفاده از کاندوم در تمام روابط جنسی می‌تواند خطر انتقال این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. همچنین محدود کردن تعداد شرکای جنسی و انجام آزمایش‌های منظم برای بیماری‌های مقاربتی از روش‌های موثر برای پیشگیری هستند. به‌ویژه در روابط جنسی پرخطر، انجام آزمایش‌ها و مراقبت‌های پزشکی می‌تواند از ابتلا به تریکومونیازیس و دیگر بیماری‌های مقاربتی جلوگیری کند. در صورت ابتلا به بیماری، از برقراری رابطه جنسی تا درمان کامل باید خودداری کرد.

عوارض تریکومونیازیس

اگر تریکومونیازیس درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. یکی از مهم‌ترین عوارض این بیماری، التهاب لگن (PID) است که می‌تواند باعث درد شدید شکمی، تب و ترشحات غیرطبیعی شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به آسیب به رحم و لوله‌های فالوپ و افزایش خطر ناباروری گردد. در مردان، این بیماری می‌تواند به عفونت‌های پروستات و التهاب بیضه‌ها (اپیدیدیمیت) منجر شود. علاوه بر این، عفونت تریکومونیازیس ممکن است خطر ابتلا به ویروس HIV را افزایش دهد، زیرا زخم‌ها یا التهابات ناشی از بیماری می‌تواند ورود HIV به بدن را تسهیل کند. در نهایت، تریکومونیازیس در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات ادراری، به‌ویژه سوزش هنگام ادرار، شود.

جمع بندی

درمان به‌موقع و صحیح تریکومونیازیس نه‌تنها به جلوگیری از انتشار این بیماری کمک می‌کند بلکه از بروز عوارض جدی مانند التهاب لگن، ناباروری و افزایش خطر ابتلا به ویروس HIV نیز جلوگیری می‌کند. همچنین، رعایت اصول بهداشتی و ایمنی در طول رابطه جنسی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اینکه تریکومونیازیس در بسیاری از موارد بی‌علامت است، انجام آزمایش‌های منظم و مشاوره پزشکی می‌تواند از عواقب ناخوشایند این بیماری جلوگیری کند و به بهبود سلامت جنسی فرد کمک کند.

سوالات متداول